Hoe de zoektocht naar medicijnen bij corona sneller kan
Met de coronapandemie kwam de vrees van veel medische wetenschappers uit: een besmettelijk virus dat wereldwijd slachtoffers maakt. Bij vorige epidemieën kwam het onderzoek naar geneesmiddelen pas laat op gang. Eigenlijk pas toen ze al voorbij waren. Kan dat niet eerder?
Ja, dat kan. Het UMC Utrecht zette jaren geleden een langlopend internationaal onderzoek op (REMAP-CAP) naar de behandeling van patiënten met longontsteking op de intensive care. En ze deden dat op zo’n manier dat het onderzoek bij een pandemie en/of nieuwe verwekker direct kan worden aangepast. Dat was een vooruitziende blik. Toen de eerste coronapatiënten met ernstige longontsteking binnenkwamen op de IC’s, konden vele bij REMAP-CAP aangesloten ziekenhuizen direct met het onderzoek starten. Wereldwijd worden nu een aantal mogelijk effectieve geneesmiddelen binnen die studie getest op hun effectiviteit tegen COVID-19. Zodra blijkt dat een medicijn aanslaat, kan dit snel op grote schaal worden ingezet. Zo hebben patiënten er tijdens de epidemie al iets aan. En zolang er nog geen vaccin tegen corona is, is dit de best denkbare voorbereiding op een nieuwe uitbraak in de toekomst.
Als universitair medische centra werken we aan een steeds betere gezondheid voor iedereen. Door de unieke samenwerking tussen onderwijs, onderzoek en zorg.
Wij zetten ons elke dag in voor het leven van morgen.
“REMAP-CAP biedt de infrastructuur om direct bij de uitbraak wetenschappelijk onderzoek naar mogelijk effectieve medicijnen te kunnen doen. Zoals nu bij COVID-19 het geval is.”
Lennie Derde
Meer weten?
REMAP-CAP-onderzoek
Dit onderzoek is opgezet als een doorlopende internationale IC-studie naar longontsteking. CAP staat voor community-acquired pneumonia oftewel longontsteking, opgelopen buiten het ziekenhuis. Jaarlijks overlijden hier wereldwijd zo’n drie miljoen mensen aan en naar schatting een kwart van alle longontsteking-patiënten belandt op de intensive care.
Adaptive Platform-trial
Eén doel van de studie is om verschillende soorten medicatie te testen op effectiviteit tegen longontsteking. De verschillende opties worden gekozen op basis van een inschatting hoe ernstig de ziekte is en wat de mogelijke verwekkers zijn. REMAP-CAP is een zogeheten Adaptive Platform Trial (REMAP staat voor Randomised, Embedded, Multifactorial, Adaptive Platform). Dit is een onderzoek met patiënten dat het mogelijk maakt om meer groepen medicijnen tegelijk te testen. Intensivist Lennie Derde van het UMC Utrecht coördineert samen met arts-microbioloog en UMC Utrecht-collega Marc Bonten het REMAP-CAP-onderzoek. Lennie: “Het voordeel van deze onderzoeksmethode is dat als een bepaald medicijn betere resultaten laat zien, een groter percentage van de nieuwe patiënten dat middel krijgt. Zo worden minder mensen blootgesteld aan minder belovende medicijnen en profiteren patiënten eerder van de kennis die het onderzoek gaandeweg oplevert.”
COVID-19
Behalve als langlopend onderzoek naar longonsteking is REMAP-CAP zo opgezet dat het meteen kan worden aangepast als er een pandemie komt. Het idee voor REMAP-CAP ontstond na de Mexicaanse griep in 2009 en de praktische voorbereidingen begonnen in 2014. In 2018 startte de studie en in 2019 deden 52 intensive care-afdelingen (waaronder 4 Nederlandse) mee in 13 landen in Europa, Australië, Nieuw-Zeeland en Canada. Tijdens de coronapandemie is het aantal deelnemende ziekenhuizen gegroeid van 52 naar 230. “Ook dat kan alleen als de organisatie staat. En het helpt in het versnellen van de zoektocht naar een COVID-medicijn.”
Nieuwe resultaten
Uit een deelstudie van het REMAP-CAP-onderzoek naar het effect van hydrocortison is onlangs gebleken dat goedkope, algemeen verkrijgbare corticosteroïden de kans vergroten dat zeer zieke COVID-19-patiënten overleven. Deze resultaten bevestigen wat eerder een studie van de Universiteit van Oxford liet zien: een derde minder sterftegevallen bij behandeling met dexamethason.
